Kahve terimleri genel olarak pek aşina olmadığımız kelimelerdir. Onları bazen aldığımız kahvenin paketinde ya da bir dükkanda görürürüz. Hatta izlediğimiz bir belgesel ya da filmde karşımıza çıkarak aklımızı meşgul edebilir.
Fakat gerçek bir kahve gurmesi olmak, en iyi kalitedeki ve aromadaki kahveyi seçmek için bu terimleri az çok biliyor olmak gerekir.
Topraktan fincana yaptığı uzun yolculukta kahve meyvesi pek çok aşamadan geçer. Bu aşamalar içerisinde gerçekleşen her bir işleme ise farklı bir isim verilmiştir. Dolayısıyla karşımıza farklı terimler çıkmaktadır.
Artık sizin için hazırladığımız kahve terimleri sözlüğü yardımıyla kahve gurmesi olma yolunda emin adımlarla ilerleyebilirsiniz. İşte, yalnızca gerçek kahve gurmelerinin aşina olduğu kahve terimleri!
Yetiştirme ve İşleyiş Yöntemleri
- Arabica (Arabika): Dünyada kahve üretiminin %70’ini oluşturan ve yüksek bölgelerde yetişen hassas kahve bitkisi çeşididir. 3 ile 5 sene arasında olgunluğa ulaşır. Arabica kahve aynı zamanda yetiştiği bölgeye göre birçok aroma içerebilir.
- Robusta: Bir başka büyük kahve bitkisi çeşididir. Arabica kahvesine nazaran daha fazla kafein içerir ve endüstriyel üretim için daha uygundur.
- Single Origin (Tek Köken): Aynı bölgede yetişen benzer aromalı kahve çekirdekleridir.
- Blend/Harman: Farklı bölgelerdeki kahvelerin hasat edilerek harmanlanması sonucu oluşan kahve çekirdekleridir.
- Specialty Coffee: Kahvenin topraktan fincana gelene kadar geçirdiği süreci ifade eder. Daha çok kahvenin nasıl üretildiği ve kavrulma yöntemi ile ilgilenir. Her ne kadar nitelikli kahve olarak çevrilse de özel/özellikli kahve denebilir.
- AA: Büyük harfler genellikle kahve çekirdeğinin büyüklüğünü tanımlamak için kullanılır. AA düzeyinde bir kahve normal kahve çekirdeğine göre daha büyüktür. Kahve çekirdeği boyutu ile kahve lezzeti birbiriyle bağlantılıdır. Bu sebeple AA terimi, kahve kalitesini de ifade eder.
- Aged Coffee: Yıllanmış kahve olarak da adlandırılabilir. Kahve uzun yıllar bir depoda bekletilir. Böylelikle kahve daha uzun süre dayanır.
Kavurma Yöntemleri
- Caramelization (Karamelizasyon): Kahve çekirdeklerinin kavrulma işlemi esnasında kahve çekirdeğinin, içerisinde bulunan doğal şekerle tepkimeye girdiği sürece verilen isimdir.
- Cinnamon Roast: Açık renkte yapılan bir kahve kavurma işlemidir. Tarçın rengi olarak da adlandırılan bu işleme, kahve çekirdeklerinden gelen ilk çıtırtı sesinin ardından son verilir.
- City Roast: Orta dereceli kahve kavurma işlemidir. Kahve çekirdeklerinden gelen birinci ve ikinci çıtırtı arasında bu işleme son verilir.
- Full City (Dark) Roast: Koyu kahve kavurma işlemidir. Kahve çekirdeklerinden gelen ikinci çıt sesinden hemen önce bu işlem sona erdirilir.
- Vienna Roast: Çok koyu kahve kavurma işlemidir. Kahve çekirdeklerinden gelen ikinci çıt sesinin ardından işleme son verilir.
- Crack: Kavurma işlemi esnasında kahve çekirdeklerinin çatlamasına verilen addır.
- Maillard Reaction: Kavrulma işlemi esnasında, kahvenin rengini aldığı ve kendine özgü aromalarının ortaya çıktığı evreye verilen isimdir.
- Kavurma Tarihi: Kahvenin kavrulma işleminin gerçekleştiği tarihtir. Bu tarihten itibaren 2 ile 3 ay içerisinde kahve aromasını kaybetmeye başlar.
Kahve Çeşitleri
- Espresso: Yüksek basınç altında demlenen yoğun kahve çeşididir. Espresso 50–75 ml arası küçük shot bardakları ile servis edilir. Aynı zamanda kahve/su oranı yaklaşık olarak 1/3’tür.
- Ristretto: Espresso gibi hazırlanır. Espressodan farkı kahve/su oranının 1/1 olmasıdır. Bu sebeple ristretto espressodan daha yoğun ve serttir.
- Lungo: Hazırlanış şekli espresso gibidir. Espressodan farkı ise kahve/su oranının 1/4 olmasıdır. Lungo espressoya nazaran daha yumuşak içimlidir.
- Macchiato: İtalyanca kökenli bu kelimenin Türkçe karşılığı “lekeli”dir. Espresso bazlı bir kahve çeşididir. Espressonun üzerine az miktarda süt köpüğü ilave edilmesiyle elde edilir.
- Cortado: Espressonun aynı miktarda sıcak süt ile shot bardağında servis edilen içeceğidir. İspanyol kökenlidir.
- Cappuccino: Cappuccino kahve çeşidinin adı, İngilizce’deki “Capuchin monks” olarak anılan rahiplerin kıyafetlerinden gelmektedir. Espressonun üzerine az miktarda sıcak süt ve bol süt köpüğünün ilave edilmesiyle yapılır.
- Flat White: Avustralya usulü yapılan sütlü kahve türüdür. Ristrettonun üzerine bol süt köpüğü ilave edilerek elde edilir. Latte ve cappuccino ya göre daha küçük bardaklarla servis edilir.
- Latte: İtalyanca kökenli bu kelimenin Türkçe karşılığı “süt”tür. Espresso üzerine sıcak sütün ilave edilmesiyle yapılır.
- Americano: Espressonun sıcak su ile seyreltilmesi sonucu elde edilen kahve çeşididir.
- Filtre Kahve: Kağıt ya da metal bir filtre yardımıyla öğütülmüş kahvenin üzerine sıcak suyun ilave edilmesiyle elde edilen kahvedir. Dünyada en çok tüketilen kahve çeşididir.
- Çözünebilir Kahve: Herhangi bir demleme/filtreleme yöntemine ihtiyaç olmadan, sıcak su içerisinde kendiliğinden çözünebilen kimyasal içerikli kahvedir.
Demleme Yöntemleri
- Immersion (İmmersiyon): Öğütülmüş kahvenin suda bekletilerek demlenmesi metodudur. En bilindik yöntemleri French press, cold brew (soğuk demleme) ve bazı aeropress tarifleridir.
- Extraction (Ekstraksiyon): Öğütülmüş kahve çekirdeklerinin aromalarının çıkarılması işlemidir. Az ekstraksiyon ekşi bir tadın, fazla ekstraksiyon ise bitter tatların ortaya çıkmasına sebep olur.
- Brewing Ratio (Demleme Oranı): Öğütülmüş kahvenin suya oranıdır. 1/16 (1 birim kahve/16 birim su), 1/2/5 ifade edildiği gösterimlerdir. Espresso için 1/1 veya 1/2/5, filtre kahve için 1/15, soğuk kahve için 1/10 en popüler oranlardır.
- Bloom (Çiçeklenme): Taze kahve içerisinde kavurma sırasında CO2 ve başka gazlar sıkışır. Kahve demlemeye başlamadan önce öğütülmüş kahvenin üzerine dökeceğiniz az miktarda sıcak su kahvenizde sıkışmış gazların dışarı çıkmasını sağlar.
Bu işleme aynı zamanda “blooming” yani “çiçeklenme” işlemi denir. Bu kahvenin daha lezzetli olmasını sağlar.
Ekipmanlar
- Aeropress: 2005 yılında Aeorobie firması tarafından piyasaya sunulan, basınç ile çalışan bir filtre kahve demleme aletidir. 1.5–2 bar arası bir basınç oluşturduğu için filtre kahveye göre biraz daha yoğun aromalı bir kahve elde edersiniz.
- Pour-over/Manual Drip: İlk kez Japonya’da ortaya çıkmıştır. Huni benzeri bir aparat ve filtre yardımıyla kahvenin süzülerek demlendiği bir ekipmandır. Bu ekipman ile bir kupa kahve demlemek yaklaşık 3 dakika kadar sürer. En popüler ekipmanı ise Hario V60’dır.
- Chemex: Kum saati dizaynlı, estetik bir görünüme sahip bir başka filtre kahve demleme ekipmanıdır. Chemex filtresi oldukça yoğun olduğu için daha yumuşak ve dengeli bir kahve demlemenizi sağlar.
- V60: Hario markasının drip kahve demleme ekipmanıdır. Adı sahip olduğu 60 derecelik açıdan gelmektedir. Seramik bir ekipmandır. Aynı zamanda kendine özel kahve filtresiyle kullanılır.
- Vacuum Pot/Siphon: Vakum basıncı ile filtre kahve demlemeye yarayan kahve demleme ekipmanıdır. 19. yüzyılda keşfedilmiştir. Japonya’da popülerliğini kazandıktan sonra tüm dünyaya yayılmıştır.
Birçok kahve demleme yöntemine biraz daha karışıktır. Fakat meyvemsi ve parlak bir kahve demlemek için ideal kahve demleme ekipmanıdır. - French Press: Kalın öğütülmüş kahvenin bir kap içerisinde demlendikten sonra metal filtreyle süzülmesi metodudur.
- Moka Pot: Eski bir espresso demleme usulüdür. Ocak üstünde kahve demleme ekipmanıdır. Kahveyi hazırlarken 2–3 bar basınç meydana geldiği için yoğun ve aromalı bir kahve elde edersiniz.
Kahve ile İlgili Diğer Terimler
- Aroma: Kahve aroması, kahvenin sahip olduğu kokuya verilen isimdir.
- Balance: Kahvenin içinde ortaya çıkan koku ve tatların birbirine baskın gelmemesiyle ilgilidir. Yani kahve dengeliyse tatlar da dengelidir. Dolayısıyla öne çıkan farklı bir tat bulunmamaktadır.
- Barista: Dilimizdeki barmen kelimesinin İtalyanca’daki karşılığıdır. Günlük kullanımı “kahve kavurmakta ve demlemekte uzman kişi” diğer bir ifadeyle de kahve profesyoneli” şeklindedir. Baristalar kahve kültürü hakkında derin bilgiye sahip olan ve kahve sanatını icra eden kişilerdir.
- Blend (Karışım): İki ya da daha fazla orijinal kahvenin harmanlanması sonucu oluşan kahvelerdir.
- Body (Gövde): Kahvenin damakta bıraktığı izlenim, fiziksel his. Kısacası ağırlık, kalınlık ve zenginlik hislerinin dille algılanmasıdır.
- Earthiness: Kahvenin tadının yavan veya kötü olduğunu belirtir. Buna topraksı/çamurumsu tat da denir.
- Cupping (Tadım): Kahve gurmeleri tarafından kullanılan metottur. Bu metotta kalın çekilmiş kahve çekirdekleri sıcak suya bırakılır ve bir kaşık yardımıyla ağızda değerlendirilir.
Kahve terimleri sözlüğünü sizinle paylaştığımıza göre artık kahve terimleri ile Mithra Coffee & Tea Co.’dan damak tadınıza en uygun kahve çeşitlerini seçebilirsiniz. Üstelik oldukça uygun fiyata nitelikli kahve lezzetini kendi evinizde yakalayabilirsiniz!
Son olarak, bu yazımızı beğendiyseniz blog sayfamızdaki diğer bilgilendirici yazılara da bakabilirsiniz. Mutlu günler!
