Dünyanın farklı pek çok noktasında önemli bir yere sahip olan kahve kültürü, köklü bir geçmişe sahip.
Bildiğiniz gibi sosyal hayatın ve günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelen kahvenin popülaritesi günden güne artıyor. Peki siz kahve kültürünün tarihini, geleneklerini ve günümüzdeki yerini biliyor musunuz?
Evet, bu içeriğimizde geçmişten bu yana süre gelen kahve kültüründen bahsedeceğiz.
Öyleyse gelin ünü tüm dünyaya yayılan ve geçmişten günümüze kültürel miras olarak değerlendirebileceğimiz kahve kültürünü hep birlikte keşfedelim.
Kahve Kültürü Nedir?
Çok merak edilen kahve kültürüyle ilgili soruları yanıtlamaya başlamadan önce kahve kültürü nedir sorusunun cevabını sizlerle paylaşmak istedik.
Kahve, aslında ilk olarak 8. yüzyılda keşfedilen bir içecek. Kahve, her ne kadar 8. yüzyılda keşfedilmiş olsa da gerçek anlamda 13. yüzyılda tüketilmeye başlıyor. Bu tüketim de aslında kahve kültürünün yavaş yavaş ortaya çıkmasına ön ayak oluyor diyebiliriz.
Sayısız kültüre etki etmiş bu popüler içecek, dünyanın farklı pek çok noktasında üretiliyor. Bunun yanı sıra çeşitli demleme yöntemleri ile de sıklıkla tüketiliyor.
Kahve; 13. yüzyıldan bu yana, günlük yaşamın bir parçası haline gelmeyi başaran nadir içeceklerden biri. Günümüzde farklı pek çok kahve türü var. Tabii her kahvenin yetiştiği yöreye özgü bir aroması, sunumu ve demleme yöntemi vardır.
Kahveseverlerin “herkesin ortak dili” olarak tanımladığı ve pek çok ülkede yüksek bir tüketim oranına sahip olan bu içecek, bulunduğu ve yetiştiği ortama göre değişiklik gösteriyor.
Bir örnekle açıklamak gerekirse; Fas’ta içmek istediğiniz kahve bol baharatlı bir şekilde hazırlanırken, İtalya’da cappuccinoyu sabah kahvaltısında tüketmeniz gerekebilir.
Kısacası kahve kültürüne sahip her ülkenin; tükettiği kahve türü, kahveyi nasıl ve hangi saat aralığında tükettiği farklılık gösterir. Anlayacağınız her ülkenin kahve kültürü birbirinden benzersiz.
Gelin, dünyada kahve kültürüne geçmeden önce sizin için kısaca kahve kültürü nereden gelir, kahve hangi kültüre aittir gibi soruları yanıtlayalım.
Kahve Kültürü Tarihi
Sizce severek tüketilen ve binlerce farklı çeşide, ağaca, demleme yöntemine ve kavrulma biçimine sahip olan kahve nasıl ortaya çıktı? Kahve kültürü nereden gelir? Bu kültür ortaya çıktıktan ne kadar süre sonra Türkiye’ye geldi?
İşte kahve kültürü ile ilgili merak edilenler.
Bildiğiniz gibi kahvenin anavatanı Etiyopya’nın Kaffa bölgesidir. Bu bölgedeki ormanlarda yetişen Arabica ağaçları, çekirdekleri işlenen ilk kahve türlerinden biridir.
Etiyopya’da o dönem köle ticareti oldukça yaygın bir şekilde yapılıyordu. Bu nedenle yolculuk esnasında yorulan köleler yol kenarında bulunun kahve ağaçlarının kırmızı meyvelerini çiğneyerek tükürürdü. Bunu yapmalarının sebebi ise bu kırmızı meyvenin kölelere enerji vermesi.
Kırmızı meyveleri tükürdükten sonra kendilerinde enerji bulan köleler, yolculuklarına devam ederlerdi. Bu durumu göre tüccarlarda ağaçlardaki meyveleri toplamaya ve meyvenin içinde yer alan kahve çekirdeklerinin ticaretini yapmaya koyuldu.
Bunun yanı sıra Yemen’de ilk kez 13. yüzyılda fırınlanan kahvenin keşfedilmesi de tamamen tesadüfi gerçekleşmiş.
Bir rivayete göre Etiyopyalı bir keçi çobanı kahve meyvesini yiyen keçilerin daha enerjik olduğunu gözlemler. Bu da severek içtiğimiz kahvenin keşfinde önemli bir adımdır.
Kahve Kültürüyle Ünlü Olan Ülkeler
Her ülkenin kendine has bir kahve kültürü olduğundan bahsetmiştik. Gelin, Etiyopya’dan Yemen’e, Yemen’den Osmanlı’ya daha sonra ise tüm dünyaya hızlı bir şekilde yayılan kahve kültürüyle ünlü olan ülkeler nerelermiş bir bakalım.
Vietnam
Kahve kültürüyle ünlü olan ülkeler arasında ilk olarak Vietnam’dan bahsedebiliriz. Kendi kültürlerine has bir kahve çeşidi geliştiren Vietnamlılar, Ca Phe Trung adı ile bilinen yumurtalı bir kahve tüketiyor.
Farklı bir lezzete sahip olduğu bilinen bu kahve, Vietnam’da oldukça yaygın. Ca Phe Trung bir diğer adıyla yumurtalı kahve; Vietnam’ın yanı sıra Norveç, İsveç, Macaristan gibi ülkelerde de tüketiliyor.
“Yumurtalı Kahve Nedir, Nasıl Hazırlanır?” başlıklı blog yazımızı da okuyabilirsiniz.
Meksika
Kendilerine özgü geleneksel bir kahveye sahip olan bir diğer ülke de Meksika. Meksika’nın popüler içeceklerinden biri olan Café de Olla’nın bir diğer adı çömlek kahvesidir. Bu kahvenin en dikkat çekici özelliği ise yerli zanaatkarların ürettikleri kaplarda hazırlanıp servis edilmesi.
Ayrıca bu kahve türü aromasını tarçından ve piloncillo adlı Meksika’ya özgü olan bir şekerden alıyor.
Etiyopya
15 milyonu aşkın insanın kahve üretiminde istihdam etmesi Etiyopya’nın kahveye ne derece önem verdiğinin bir kanıtı aslında. Dünyanın en lezzetli kahvelerini elde eden Etiyopya’nın en ünlü kahvesi ise “buna”dır. Kömür ateşinde pişirilerek elde edilen bu kahve, küçük fincanlarda servis ediliyor.
Finlandiya
Gel gelelim kahve kültürüyle ünlü olan ülkeler arasında yer alan Finlandiya’ya. Kendilerine özgü bir kahve tüketen Finlandiya halkının tükettiği kahve, size alışılmışın dışında gelecektir.
Çünkü Finlandiyalılar kahvelerine şeker koymak yerine peynir koyuyorlar. Evet, yanlış duymadınız. Kaffeost adı verilen bu kahve türünün tarifi ise oldukça basit.
Osmanlı’da Kahve Kültürü
Kahve kültürüyle ünlü olan ülkelerden bahsetmişken Osmanlı’da kahve kültürü konusuna değinmeden olmaz. İçeriğimizin bu kısmında Osmanlıda kahve kültürü nasıldır ve Türk kültüründe kahvenin önemi nedir gibi sorulara yanıt vereceğiz.
Öncelikle kahvenin Osmanlı’ya nasıl geldiği konusu ile başlayabiliriz. 1517’de kahvenin Osmanlı topraklarına Yemen Valisi Özdemir Paşa ile birlikte geldiği söyleniyor. Özdemir Paşa ile birlikte gelen ve saraylarda tüketilmeye başlanan kahvenin herkes tarafından kabul edilişi bu şekilde olmuştur.
Geçmişten günümüze vazgeçilmez bir gelenek haline gelen kahvenin Osmanlı döneminde sunumuna oldukça özen gösterilirdi. Gelen misafirlere verilen lezzetli bir kahvenin yanı sıra kahveden önce tatlı ikramı yapılırdı.
Hatta özenle hazırlanan kahveler süslü fincanlarda servis edilirdi. Aslında Osmanlı’daki kahveyi diğer kahvelerden ayıran en belirgin özellik sunum aşamasıdır. Tabii bir de kahvenin cezvede pişirilmesidir diyebiliriz.
Türk kültüründe; misafirliklerde, özel merasimlerde tüketilen kahve dünyada olduğu gibi bir sosyalleşme biçimidir. İnsanlar bir fincan kahve eşliğinde derin sohbetlere dalarlar. Bazen bir fincan kahve iki dostun gönül bağını güçlendirirken, bazen de bir çiftin evlilik yolunda atacağı adıma vesile olmaktadır.
Osmanlı’da kahve kültürünü derinlemesine ele aldığımız ve yedi farklı Osmanlı kahvesi tarifi verdiğimiz blog yazımızı okumak için tıklayın.
